Mijn moeder
Het is voor mij niet moeilijk een verhaal te schrijven over Doritos en vuilniszakken. Een stuk gemakkelijker dan over mijn moeder. Mijn moeder heet Ilka en Diana (9 maanden) is naar haar vernoemd. Omstreeks 1993, het precieze tijdstip is moeilijk vast te stellen, begon mijn moeder aan de ziekte van Alzheimer te lijden.
Mijn vader liep tegen de VUT aan en de kinderen waren het huis uit, een mooi moment om met zijn tweeën een nieuwe fase in te gaan. Het is anders gelopen. Alzheimer is een sluipende ziekte die te vergelijken is met een spiraal waarin men alleen naar beneden kan gaan.
In het begin was Ilka gewoon alleen thuis als mijn vader werkte. Langzaam maar zeker werd dat steeds moeilijker. Mijn ouders kochten regelmatig een kistje goede wijn bij een handelaar. Op zekere dag belde de man op om te vragen of er nog wijn nodig was. Hij kreeg mijn moeder aan de telefoon en zij zei overal ja op. De handelaar meende de dag van zijn leven te hebben, zoveel had hij waarschijnlijk niet eerder aan een particulier verkocht. 's Avonds kon mijn vader de zaak uitleggen en het grootste gedeelte van de bestelling annuleren.
Op 26 augustus 1995 emigreerde ik naar Curacao. Op Schiphol was een hele club vrienden aanwezig om mij uit te zwaaien en zo ook mijn ouders. Helemaal beseffen deed Ilka het allemaal niet, maar ze moest wel huilen bij het afscheid.
Een jaar later kwamen beiden bij mij op vakantie, voor vier weken. Het was een waardevolle maar ook enigszins moeizame vakantie. Regelmatig gingen we uit eten en dan zat Ilka er maar een beetje bij. "Ik ben er ook nog", zei ze af en toe. Dat zinnetje had ze geleerd omdat mensen al snel de neiging hebben een Alzheimer-patient te vergeten. In die tijd begon ook het bekende fenomeen dat zij het gevoel had dat anderen haar sieraden stalen. Er misten ook veel sieraden in huis maar die had ze zelf verstopt. Het is het machteloze gevoel geen controle meer te hebben.
Op een dag tijdens de vakantie reden we naar het Christoffelpark. Een parkmedewerker vertelde over leguanen en had een groot exemplaar ter demonstratie meegebracht. De leguaan lag op zijn schouder. Wij stonden een beetje achteraf. "Wie durft de leguaan even vast te houden?", vroeg de man. Tot onze verbazing liep mijn moeder gedecideerd op hem af en keek hem vragend aan. Ze kreeg de leguaan op haar schouder en liep er zeker vijf minuten verguld mee rond. Ze was helemaal gefascineerd door het dier. Jaren later, toen de ziekte al een stuk was voortgeschreden, had ze het nog over de leguaan.
In 1998 moest ik voor mijn werk drie maanden naar Zwitersland. In november reed ik vanuit Wil naar Valkenswaard waar CasasPa woont. Wel, eigenlijk woont hij in Dommelen maar dat is gemeente Valkenswaard. Met mijn moeder liep ik een rondje door de achtertuin. "Dit kon wel eens de laatste keer zijn dat je hier zo met je moeder kunt lopen", zei mijn vader. Ilka was inmiddels ingeschreven voor een verzorgingstehuis. Daar is zij in 1999 ook terechtgekomen.
Op zaterdag 16 september 2000 trouwde mijn zus Pascale met Luc. Daar wilden wij graag bij zijn en zo vertrokken we met ons gezin naar Nederland. Luchiano (9) was toen bijna 3 en wat ik me nog goed herinner is hoe koud hij het had. Vooral 's morgens na het douchen rende hij rillend terug naar zijn bed om onder het donzen dekbed bij te komen.
Op een avond gingen Lucy en ik samen op de fiets bij mijn moeder op bezoek. Voor de duidelijkheid, mijn vader bezoekt Ilka sinds zij in het verzorgingstehuis zit iedere dag minimaal een keer. En als hij er niet is wordt er voor goede vervanging gezorgd. Affijn, het fietsen van Dommelen naar Valkenswaard was een avontuur op zich met en voor Lucy.
Van oudsher heeft mijn moeder iets bijzonders, zij is dol op donkere mensen. Mensen met een donkere huidskleur kunnen in haar ogen geen kwaad doen. Nu vind ik dat een beetje overdreven maar Lucy kan zich helemaal in dat standpunt vinden. We waren benieuwd hoe Ilka zou reageren. Lucy en ik waren op dat moment anderhalf jaar getrouwd.
En inderdaad was Ilka heel hartelijk met Lucy, ze liet zich gewillig aan haar hand meevoeren tijdens een rondwandeling door het gebouw. In de gemeenschappelijke ruimte zat Ilka naast een man die ook aan Alzheimer leed. Deze man heette Harry Zebregs en is inmiddels overleden maar had toen overal commentaar op. Ik zei tegen mijn moeder: "Kijk, dit is Lucy, wij zijn getrouwd." Waarop Harry Zebregs reageerde: "Hij liegt dat hij barst!"
Dat is nu ruim zes jaar geleden. Nadien zijn wij niet meer in Nederland geweest en hebben we mijn moeder dus ook niet meer gezien. Inmiddels is zij flink achteruit gegaan en kan eigenlijk niets meer, zelfs staan lukt niet. Vanaf 1993 zijn we nu 14 jaar verder en haar toekomst, wel die is er eigenlijk niet.
Vandaag op 3 maart is mijn moeder jarig, zij is 72 jaar geworden.
Comments
Wat een lieve blog, en gefeliciteerd met je moeder's verjaardag (ook al heb je er misschien dubbele gevoelens bij)! Fijn dat Lucy en Luchiano je moeder ontmoet hebben toen de ziekte nog niet zo erg toegeslagen had. Nu heeft Lucy haar eigen herinneringen (ik denk dat Luchiano te jong was om zich nog iets te herinneren?), dat is toch anders dan iemand alleen van verhalen en foto's kennen.
Posted by: Willisha | March 3, 2007 1:05 PM
Casa, evenals Willisha feliciteer ik je met de verjaardag van Ilka. Nu ik jouw en haar verhaal gelezen heb begrijp ik nog beter hoezeer jij je moeder hebt geëeerd en blijft eren door jouw dochter naar haar te vernoemen. Het is, hoe verdrietig alles ook is, toch waardevol als je ZO over je moeder kunt schrijven. En niet te vergeten ook over je vader die haar elke dag weer opzoekt.
Posted by: Cyberjunk | March 3, 2007 1:27 PM
Mooie blog, Casa, en gefeliciteerd. Misschien is het woord 'mooi' niet helemaal juist vanwege de situatie met je moeder, maar ik wil daarmee aangeven de warmte dat van je schrijven over je moeder uitstraalt.
Posted by: Don Amaro | March 3, 2007 2:02 PM
Gefeliciteerd.
Het is jammer op op zo`n manier oud te worden.
Gelukkig is er geen keus.
en sterkte.
Posted by: Renesmurf | March 3, 2007 2:49 PM
Ach gos, die verbaasde blik, je ziet de verwarring in haar ogen op die laatste foto. Moeilijk om je moeder zo te zien veranderen, vooral als je dan ook nog zo ver weg woont.
Maar toch gefeliciteerd met deze dag!
Posted by: Ricky | March 3, 2007 3:07 PM
Mooi stukje! Het moet inderdaad makkelijker zijn om over Doritos te schrijven, maar deze was stukken mooier om te lezen.
Posted by: Agnes | March 3, 2007 5:41 PM
Mooi geschreven Casa.
Ouder worden is de tragiek van het leven. Ieder kan alleen maar hopen om dit op een waardige manier te kunnen doen.
Om iemand waar je van houdt langzaam maar zeker weg te zien glippen is vreselijk.
Toch een felicitatie voor jou en CasasPa!
Posted by: Angel | March 3, 2007 7:10 PM
Waw.... Dit heb je echt met heel veel liefde geschreven. Prachtig! Nog gefeliciteerd met je moeder:)
Posted by: Trezeguet | March 3, 2007 7:46 PM
Van harte... ene... wie was het ook al weer... flauw he? Die zijn mijn kant zijn allebij nog in staat alles te herinneren. Tot erg lastig... vooral op verjaardagen. Je moet elke keer weer die verhalen aanhoren over hoe ik als kindje was.... brrr.
Posted by: Brillie | March 3, 2007 8:00 PM
Tsjeetje, van harte gefeliciteerd met je moeder.. Ik vind 't gewoon zo erg om dit te lezen.
Als ik naar de afgelopen vijf jaar kijk, zie ik mijn ouders ook snel oud worden.
Vooral bij mijn moeder merk ik dat het niet helemaal goed meer gaat en daarom ben ik ook bang dat er een moment komt dat ze dingen niet meer alleen kan doen. Wat zal ik vreselijk vinden...
Enfin, zodra je weer in Nederland bent hoop ik dat je een goede tijd hebt met je moeder.
Tsja, ik weet ook niet precies hoe ik dat moet zeggen, als je maar weet dat ik het beste met jullie voor heb, .. hoe raar dat dan ook weer klinkt.
Posted by: GJ | March 4, 2007 4:53 AM
Dit is een hele mooie blog Pedro. Het is vreselijk om iemand zo oud te zien worden. Het klinkt vreemd maar gefeliciteerd en sterkte! En dat geldt zeker voor CasaPa.
Posted by: Piet | March 4, 2007 6:55 AM
Mooi verhaal. lees al jaren je blog, maar reageer nooit.
Maar dit verhaal is zo mooi en vol liefde geschreven dat ik toch even reageer.
Mijn felicitatie voor de hele fam.
Posted by: swiny | March 4, 2007 8:25 AM
Willisha, Cyberjunk, Don Amaro, Renesmurf, Ricky, Agnes, Angel, Trezeguet, Brillie, GJ, Piet en Swiny, allemaal hartelijk dank voor de mooie woorden. Men weet nooit hoe een nogal persoonlijk stuk wordt opgevat, maar ik moest het toch opschrijven.
Thanx!
Posted by: CasaSpider | March 4, 2007 9:20 AM
Ik vond CasaMa altijd al de opvallende afwezige op je weblog en snap nu waarom. Gefeliciteerd.
Posted by: paul de Jong | March 4, 2007 9:41 AM
Mooi geschreven, Casa, en voor mij natuurlijk erg dicht bij huis.
Bij mijn moeder lijkt de Alzheimer sneller te werk te gaan dan bij die van jou en ik weet eerlijk gezegd niet wat ik liever heb. Bij mijn moeder begon het zo'n 4 jaar geleden (of al iets eerder, maar we hadden het niet door) en ze zit nu al zo'n beetje in de laatste fase.
Toen ik afgelopen oktober nog in Nederland was kon ik nog een stukje met haar buiten lopen en een redelijk (eenzijdig) gesprek voeren, maar toen ik haar eerder deze maand weer zag was daar weinig meer van over. Het overlijden van haar man ging ook grotendeels aan haar voorbij.
Toch nog gefeliciteerd en sterkte met de afstand en machteloosheid die ook jij zult voelen.
Posted by: w8in | March 4, 2007 10:07 AM
Nog gefeliciteerd, ik hoop dat ze je toch nog even herkent deze zomer. Mooie nlg, deze heb ik echt gelezen. Mijn moeder is net zo oud en gelukkig blijft Alzenheimer bij ons uit de buurt, lijkt me heel erg, om je moeder zo heel langzaam steeds meer te verliezen.
Posted by: Jannie | March 4, 2007 12:52 PM
Wat jong om Alzheimer te krijgen. Bah, rotziekte.
(mooier dan Renesmurf kan geen reageur het zeggen, overigens). Sterkte ermee.
Posted by: Irene | March 4, 2007 3:39 PM
@PaulDeJong: Dank je en weer een 'geheim' ontsluierd...
@W8in: Dank je voor de felicitaties. Jouw schrijven over je moeder heeft mij feitelijk enigszins over de streep getrokken. Misschien zit ik nog wel moeilijker in elkaar dan jij... ;-) Het geluk van mijn moeder is dat mijn vader enorm vitaal is en heel veel voor haar heeft gedaan en doet...
@Jannie: Dank je! Herkennen zit er al een aantal jaren absoluut niet meer in. Leuk is het allemaal niet, op (grote) afstand is het echter weer anders dan als men er elke dag mee wordt geconfronteerd...
@Irene: Ja, dat is een extra sneue bijkomstigheid. Als iemand 80 is heeft men er meer vrede mee, maar ja... Renesmurf heeft inderdaad een filosofische inborst: "Gelukkig is er geen keus" klinkt paradoxaal maar is een waarheid als een koe...
Posted by: CasaSpider | March 4, 2007 5:58 PM
Hoi Casa,
Ik vind het een een pijnlijk verhaal om te lezen. Mijn vader heeft Alzheimer, maar zit nog in een vrij vroege fase. Door je verhaal realiseer ik me weer wat ons nog te wachten staat. Langzaam maar zeker neem je afstand/afscheid van iemand die er eigenlijk niet meer is, maar toch ook weer wel. Goed van je om erover te schrijven, dat het pijnlijk is is duidelijk. Ik heb overigens groot respect voor je vader (en voor mijn moeder)!
Posted by: Erica | March 5, 2007 2:42 AM
Wat een ontroerend verhaal... Het lijkt me verschrikkelijk om je moeder zo te zien afglijden; wat een afschuwelijke ziekte.
Posted by: Lennart | March 5, 2007 5:28 AM
Wat een ontroerend artikel, ik voel helemaal met jullie mee, ben zelf 73 jaar, mijn zusje is ook overleden aan die vreselijke ziekte. Wat fijn dat je moeder nog naar Curacao is geweest. Ik kom daar zelf ook graag, Rob en zijn gezin wonen daar.Een lief en heel betrokken artikel.Dag lieve mensen
Posted by: luus van Doorn | March 5, 2007 11:30 AM
@Erica: Het verloop van de ziekte Alzheimer is per persoon heel verschillend qua tijd, het pijnlijke is de wetenschap dat er enkel nog achteruitgang geboekt kan worden. Degenen die dit van nabij meemaken verdienen zeker veel respect. Ik wens je veel sterkte met je vader...
@Lennart: Het is een afschuwelijke ziekte, helemaal in de fase dat de patient beseft dat hij/zij ziek is. Dat had mijn moeder vroeger regelmatig en dat maakte haar erg verdrietig. Zo was er een tijd dat zij in Eindhoven overdag werd opgevangen. Mijn moeder vond dat eigenlijk niet nodig, maar ja ze wilde die verpleegsters/begeleidsters wel helpen. Inmiddels ligt dat stadium ver achter haar...
@Luus: Hallo Luus, ik ben blij dat je op 73-jarige leeftijd nog zo kwiek bent dat je met de computer om kunt gaan. Ook al heb je je bericht een keer of zes gepost... :-) Maar dat geeft niets, het staat er nu luid en duidelijk. Hartelijk dank daarvoor!
Posted by: CasaSpider | March 5, 2007 2:20 PM
casa, dit is wel 1 van de mooiste stukjes die ik van je gelezen heb....ik wil je nog van harte feliciteren met de verjaardag van je moeder hoewel dat misschien zoals anderen ook al zeggen heel dubbel voelt..... mooi dat je deze herinneringen hebt!!
Posted by: Paola | March 5, 2007 6:01 PM
Hoe jong was je moeder! Dit doet me altijd stilstaan en treuren, maar ook juist waardering hebben voor dit vreemde leven. Missschien is dat nog een, hun gift. Mooi en bijzonder (in de zin van dat mensen zo bijzonder zijn dat ze zoveel liefde kunnen tonen) dat je vader haar nog zo regelmatig bezoekt. Daar ben ik ontroerd van.
Posted by: Pascal | March 5, 2007 6:06 PM
Wat een ontroerend verhaal. Goed dat je dit zo hebt kunnen (en willen) opschrijven...
Posted by: Jan | March 5, 2007 6:15 PM
Recentelijk viel mijn oog op 1 van de vele 'wetenschappelijke 'publicaties. Hierin werd een verband gelegd tussen het drinken van wijn en Alzheimer. Het kwam er op neer dat bij een matige nuttiging van een dagelijkse dosis wijn, de risico's van Alzheimer significant minder zuden worden. Wellicht weer zo'n non-science iets ("je moet toch ergens op promoveren") maar ik vind het wel frappant dat je het voorbeeld van het kistje wijn noemt in je ontroerende verhaal
Posted by: Rob | March 6, 2007 8:24 AM
@Pascal: Ja, ze was een jaar of 58 toen ze het kreeg, ontzettend jong. Het is inderdaad mooi hoe mensen voor elkaar kunnen zorgen als de nood aan de man is...
@Jan: Het borrelde al een tijdje en dat moet er toch een keertje uit...
@Rob: Misschien is er een verband, maar dat is dan wel onderhevig aan de kansberekening. Het kistje wijn heeft mijn moeder helaas niet geholpen...
Posted by: CasaSpider | March 6, 2007 3:01 PM
Lieve Casaspider, mijn ouders zijn ook de belangrijkste reden waarom ik weer terug naar Nederland wilde gaan. Ze zijn ook niet meer de jongste(laat ze het maar niet horen)met hun 73 en 76 jaar.Ik begrijp maar al te goed hoe moeilijk het is zover van je familie te zijn ookal heb je andere familie en vrienden om je heen.
Sterkte maar vooral gefeliciteerd ookal ben ik een beetje laat daarmee.
Liefs,
Gaby
Posted by: Gaby (4argentina) | March 8, 2007 9:25 AM
Ben ook al een paar jaar anonieme bezoeker van deze weblog en heb telkens genoten van de stukjes die er staan. Na het lezen van dit verhaal kon ik het niet laten een commentje te posten. Bedankt voor het delen van deze ervaringen die zo mooi zijn beschreven en alsnog gefeliciteerd.
Posted by: Negrita | March 8, 2007 9:17 PM
@Gaby: Dank je voor je felicitaties en de lieve woorden. Daarmee is men nooit te laat!
@Negrita: Dank voor je reactie en wat leuk dat een bezoekster na zoveel tijd even uit de anonimiteit komt... :-)
Posted by: CasaSpider | March 9, 2007 11:20 AM